Martxel Mariskal: «Sormen prozesuak askatzaileak eta terapeutikoak dira»

Martxel Mariskalen (1964, Hondarribia) sortzaile ibilbidea gizatasunaren
aldarrikapenetik jaiotako hitzek lotzen dute. Iristen somatu ez zuen gaixotasun batek oinazean murgildu zuen arren, haria ez da sekula eten. Beti Mugan eta Lisabö musika taldeen kantuetan, besteak beste, zein Me llamo Ezequiel y así será siempre liburuan (2001, Hiru) aurkituko dituzu bere hitzak.

Hitzak al dira sorkuntzaren oinarria?
Niretzat bai. Betidanik idatzi izan dut. Bost anai-arreba gara, eta idazten nuena erakusteak lotsa ematen zidanez, ezkutuan egiten nuen. Txikitan musika gailentzen zen gure etxean; bi arrebek pianoa jotzen zuten. Ni ez nintzen musikan serio murgildu hemezortzi urte inguru izan nituen arte.

Institutu garaian, beraz.
Musika mugimenduak eztanda egin aurretik, Hondarribiko institutuan elkar ezagutu genuen gerora elkarlanean aritu ginen hainbat lagunek. Kortatu sortu baino lehen, Desband izeneko taldea zuten Iñigo Muguruzak eta Beti Muganen joko zuten Xabi Lópezek eta Javi Álvarezek. Beste lagun batekin joaten nintzen beren ensaioetara; orduan hasi nintzen abestien hitzak idazten.

Orduan eten behar izan zenuen musika ibilbidea atzerrira ikastera joateko?
21 urte nituela joan nintzen atzerrira. Atletismoan eta futbolean aritzen nintzen, eta kirolari esker beka bat lortu nuen. Hiru hilabeteko kontua izan behar zuena luzatu egin zen, eta karrera osoa egin nuen AEBetan. Nire literatur zaletasunak zein ekoizpenak han izan zuten eztandarik handiena. Niretzat hain garrantzitsua izan den Beat Generation literatur mugimenduak ikuspegia asko zabaldu zidan. Bizi esperientzia handia izan zen niretzat.

Bizitzak esperientzia garratzagoa zuen zain zure itzuleran.
25–26 urte nituela bueltatu nintzen. Aita gaixorik zegoen, eta bagenekien hilko zela. Irakaskuntzan topatu nuen lana: aurrena Arrasaten, ondoren Hondarribia inguruan. Orduan hasi zen Beti Mugan.

Nola sortu zen Beti Mugan?
Irunen Javi eta Xabi azken honen etxean elkartzen ziren, eta ni baxuarekin joaten hasi nintzen. Aldi berean, Ramon bateria-jotzaileak eta Koldok, beste gitarra-jotzaileak, nire anaia gazteenarekin punka jotzen zuten. Nire anaia Ze Arraio taldera joan zen eta besteok batu eta Beti Mugan sortu genuen. Jarraian batu zitzaigun Nagore Santamaría abeslari bezala, eta bere lehengusuak ere hainbat kantutan ahotsa jarri zuen. Digitalizazioa sartzen ari zen garaian maketa egin genuen. Oso azkar gertatu zen dena.

Nolakoa zen Beti Mugan taldearen sorkuntza prozesua?
Lokalera joan eta jo, jo eta jo. Batzuetan testuak eramaten nituen, eta beste zenbaitetan musika sortzen genuen aurrena. Nik ez dut nire burua musikaritzat hartzen, baina argi daukat, ordea, benetako musikariak genituela taldean. Azken batean, talde lan handia zegoen atzean.

Zergatik amaitu zen Beti Mugan?
Hasi zen bezala, oso modu naturalean eta lagunartekoan. Edo modu profesionalagoan hartzen genuen edo utzi egiten genuen. Alde batetik, proiektuak hartutako bolumena gure kasa kudeatzea zaila zen, eta bestetik, iritzi ezberdinak genituen hartu beharreko bideari zegokionez. Momenturik hoberenean utzi genuela argi daukat. Edozein sormen prozesuren baitan disfrutatzea oinarrizkoa da. Ez baduzu disfrutatzen, gainontzeko guztiak indarra galtzen du.

Zein da garai hartaz duzun oroitzapena?
Dena oso intentsoa zen. Maketa grabatzen ari ginela aita hil zitzaigun (isilik geratu da). Hilabete batzuetara Nagoreren aita hil egin zuten Donostiako alde zaharrean. Baina era berean ilusio handiarekin nintzen Euskal Herrian ordura arte egin ez zena egiten ari ginelako. Indar handia zuen Euskal Rock Erradikala etiketarekin izendatutakoak, eta gu ez ginen hor sartzen. Askatasunez egiten genuen euskaraz zein ingelesez, aldiz, gaztelaniaz inoiz ez zaizkit kanten hitzak atera.

Beti Muganen ondoren, Zura sortu zenuten.
Bai. Xabi Strubellek zerbait ezberdina egiteko gogorik ote nuen galdetu zidan, ea nire letrei ahotsa jarri nahi nien. Asko gustatzen zait speaking words estiloa, eta lanean hasi ginen. Xabi oso musikari ona da; bi gauzatxorekin hitzak egiteko aproposa den giroa sortzen du.

2000. urtearen bueltan izango zen hori, ezta? Garai bertsuan hasi zinen Lisabö taldearekin?
Bai, hor nonbait. 2001ean heldu zen Lisabö. Elkar ezagutzen genuen beraiek Irungo Mosku plaza inguruan ibiltzen zirelako, eta Beti Muganen kontzertuetara etortzen ziren. Lisaböri eskaini zioten udaberri hartan Donostian antolatu zituzten ekintzetako bat. Testu luze bat idazteko eskatu zidaten, eta hogei orrialdetako poema egin nuen: Egun bat nonnahi. Kontzertu berezia egin nahi genuen; lauzpabost minututako kantak izan beharrean, etenik gabe jo nahi genuen, intentsitatearekin jolastuz. Emanaldi bakarra izan zen. Dena den, bertso batzuk hartu eta kontzertu hura laburbiltzen zuen diskoa egin zuten Madrilgo Acuarela diskoetxerako. Hortik aurrera, tarteka, elkarrekin gauzak egiten hasi ginen.

Nola sortzen dituzu beste batek egindako musikarentzako hitzak?
Gustatzen zait taldea entzutea eta hitzak zertarako nahi dituzten ulertzea. Lisabören kasuan, euren irudikari eta sentikaria horren ondo ezagutzen ditut, nik zerbait idatzi eta beraiek horrekin jolastea erraza dela. Baina beste talde batek eskatzen badizkit, arretaz entzun behar dut musika. Agian metafora argiak eta hizkuntza denotatiboagoa erabiliko dut, baina Lisabörekin irekia da dena eta askatasunez mintza naiteke.

Askatasuna elkarrenganako konfiantzak dakar, edo taldeak sortzeko duen moduak?
Biek. Oso era irekian lan egiten dute; giro batetik hasi eta horrek funtzionatzen badu haziz joaten da. Zurrunbilo bat bezalakoa da, eta kiribil horretan barneratzen zoaz. Atmosferak lantzen dituzte.

Zergatik da Lisabören kasuan hain handia hitzen eta musikaren arteko sinbiosia?
Ondo diozu, niretzat sinbiosia erabatekoa baita. Emozioen aldetik, beraien musikak asko transmititzen dit. Hori da maite dudana. Inguruak elikatzen gaitu. Azken finean, elkar ondo ezagutzen dugun pertsonak gara bizipenak konpartitzen. Ez da batere erraza hitzetan azaltzea, eta era berean oso gauza sinplea da. Pertsonen arteko konexioa dago, eta horrek forma hartzen du hitzekin eta musikarekin.

Bizipenek sortze prozesua elikatzen dutela diozu. Erabat ezberdina da Beti Muganen bizi zenuen momentua eta Lisabörekin sortzen duzunetik bizi duzuna.
Bai, gaixotasunarekin daukadan egoerak baldintzatzen nau.

Kuriosoa da, izan ere, Lisabök egiten duen musika ez da espreski zuk entzun dezakezuna.
Hala da. Maite dut eta barnekoak askatzeko aukera paregabea ematen dit: pentsamenduak, emozioak, sentsazioak… Baina egia da, Lisabören musika zaila da niretzat.

Elkarrekin lanean jarraitzen duzue?
Geldiune batean daude, baina jarraitzen dugu elkarren berri izaten, eta gogotsu. Lisabörekin edozein momentutan zerbait sortu daitekela edo zerbait egon daitekeela badakizu, ezta? Kar, kar, kar.

Musika askatasunarekin alderatzen duzu. Baina, ez al da musika baino askatzaileagoa zure idatzietan azaltzen den emozioen abstrakzio horretan bizitzea?
Bai, hori da. Niretzat sormen prozesuak askatzaileak eta terapeutikoak dira. Formatuak berdin du. Eguneroko erritmoarekin apurtzen laguntzen digute: beldurrak, mugak eta bestelakoak. Prozesu horietan oso humanoa sentitzen naiz, eta eguneroko bizitzan hori ez da maiz gertatzen. Sortutakoak zabaltzen dituen komunikatzeko bide guztiak dira interesatzen zaizkidanak, pertsonen arteko hariak. Horrek norberaren gizatasunarekin harreman zuzena dauka. Hori hala dela ahazten duen gizarteak ez dauka etorkizunik.

Gizatasuna sentitzeko gaitasunarekin lotzen duzu, eta sentitzearen parte dira min fisikoa eta emozionala. Minetik baikortasuna loratzeko gaitasuna daukazu?
Bai. Minari esker zein hauskorrak garen ulertzen dugu. Horrek egiten gaitu gizaki, eta hori ez dugu sekula ahaztu behar. Apaltasuna beharrezkoa da, eta uste dut sortzaile askoren artean apaltasun falta handia dagoela. Minaren esperientzia bizi duen pertsona batek bere barrenean derrigor arakatzen du, mina bizi ez duenak baino askoz gehiago. Askoz ere kontzienteagoa da ingurukoetaz. Mina duzunean bizitzaren erritmoa geldiarazteko beharra daukazu, eta horrek begirada bat dakar, ez dakit sakonagoa den, baina bai errealagoa.

 

Heriotzari aurrez aurre begiratzen diozulako?
Bai, hala da. Hauskortasun horrekin lotuta dago. Azken finean, gizakion gorputzak funtzionatzea magikoa da; bizitza mirari hutsa da eta ez gara konturatzen.

Inoiz kartzela baten zaudela sentitu izan duzu?
Ez dakit kartzelaratua den hitza, baina nire bizitza, ezagutzen nuen bezala, moztu egin zela sentitu dut. Gainera, nahiz eta sendatzeko borondate guztia jarri, ez dago ezer egiterik. Niri organismoaren akats batek zera esan zidan: «Txikito, hemendik ez zara mugituko. Ea orain nola moldatzen zaren». Bizitza gorrotatzera heldu zaitezke. Ez da erraza. Egun asko dira geldirik, ordu asko, munduak bere bidea jarraitzen duen bitartean. Ezin duzu ezer egin, pazientzia eduki eta une hobeak iritsiko direla sinetsi besterik. Eta une hobeago horiek iristen direnean, aprobetxatzeko ahalegina egin.

Zer eragin izan du egoera horrek zure sormen prozesuan?
Apurka berriz ere martxan hasi naizen arren, buruan nituen hainbat gauza egiteko ezintasuna ekarri dit. Hala ere, sormen prozesuak oso terapeutikoak dira.
Askotan esan didate espreski horren gainean idatzi beharko nukeela, baina, alde batetik, goizegi dela sentitzen dut. Ez dut horren bila joan nahi, bera etortzen da nire bila egunero.

Alde batetik, Lisabörekin oholtza gainean nahi beste egotea galarazten dizu, baina bestetik, han taularatzen dena zurea ere bada. Arrakasta horrek inporta dizu?
Publikatu edo ez, arrakasta izan edo ez… beti jarraituko dut idazten. Denok daukagu egoa, eta ego hori neurtzen jakin egin behar da. Egoak talentua akatu dezake. Sortzen duzuna produktu bilakatzen da, eta horrekin kontu handia izan behar dugu.

Arrakasta bilatu egiten da ala bera dator?
Arrakasta dator. Eta nik uste dut batek lan handia egiten duenean iritsi behar duela. Gaur egun dena da produktuen sartu-irtena. Denboran irauten duten lanak dira baloratzen ditudanak.

Balioa aitortzeko modua denboran irautea bada, Me llamo Ezequiel y así será siempre zure lehen eleberriak baldintza hori betetzen du.

Uste dut literaturan zein beste alor artistiko guztietan humanoak egiten gaituzten gai unibertsalak badirela: heriotza, maitasuna… Eta konbentzituta nago nire eleberriak horregatik irauten duela. Nire harridurarako, ikusi dut nola Ezequiel-ek inoren bultzada interesaturik gabe, bere bidea egin duen, ni derrigorrean mugitu ezinik nengoen bitartean. Niretzat pertsona bakar batek liburua zabaldu eta zerbait transmititu diola jakitea kristorena da.

Egia esan, liburuak daukan sarea handia da, gehienbat ahoz aho eta eskuz esku pasa den liburu bat izateko.
Kontziente naiz, eta asko harritzen nau. Iaz, esate baterako, lagun batzuen kafetegian utzi nuen ale batzuekin kutxa bat. Ale bakoitza hiru eurotan saldu zen, eta bildutako dirua Cáritas elkarteari eman genion. Hiru kaxa saldu ziren, eta askotan esan didate: “Ekarri gehiago, Martxel!”. Handia da. Ez dut nigan pentsatzen, liburuko pertsonaiek mundu errealarekin sortzen dituzten loturetan baizik. Bi plano ezberdinetan elkarri gauzak esaten ari dira.

Zenbat denbora behar izan zenuen liburua idazteko?
Bi urtetan idatzi nuen. Nahi nuen lanpostua lortu nuen Bostonen, eta joatekoa nintzen. Aurretik, lagun batek irakurri zuen eta publikatu behar nuela esan zidan. Abuztuan Hondarribin liburu azoka egin zen, eta bertan argitaletxe bateko arduradunari eman nion idatzitakoa. Hurrengo egunean hegazkina hartu nuen, eta gero, argitaratu nahi zutela esateko idatzi zidaten. Oso azkar joan zen. Liburua oso era zintzoan idatzi nuen, eta uste dut egin beharreko ibilbidea ere zintzoa izan behar dela. Liburu horrekin ez dut dirurik irabazi, eta zorionez, liburuak bizirik dirau traba askoren ondoren.

Ezequiel liburua dendetara bueltatuko da?
Bai. Bueltatuko da, nik bakean geratu behar dudalako. Ezequiel ondo ikusteko beharra dut, edizio lan txukun batekin. Eta egin nahi ditudan hurrengo lanei eusteko, beharrezkoa dut.

Paperean, Gaztezulo aldizkarian

[Elkarrizketa GAZTEZULO aldizkarian] Iban Urizar: “Amorante psikologoa baino merkeagoa iruditzen zait”

Iban Urizar (Elgoibar, 1975) maila goreneko musikaria da. Inprobisazioaren zaleamorratua, hamaika talde zein bakarlariekin kolaboratu du. Ibilbide luzea egin duen arren, lotsa puntu batekin aitortzen du alter egoen atzean erosoago oholtzeratzen dela bakarka. Horietan azkena Amorante da. Musikan hogei urte eman ondoren, hau da bere lehenengo elkarrizketa pertsonala.

Nola piztu zitzaizun musikarako grina?
Bederatzi urterekin hasi nintzen musika eskolan tronpeta jotzen, eta institutu garaia heldu zitzaidanean, Donostiara mugitu nintzen bertan ikasketa guztiak burutzeko. Egia esan, ez dakit zergatik aukeratu nuen instrumentu hori. Solfeo irakaslea tronpeta irakaslea zenez, 

Argazkia: Unai Huizi

baliteke bere zaletasuna kutsatu izana. Gauzak zer diren, inoiz ez zaude ziur hautuek nora eramango zaituzten, eta begira non nagoen.

Zenbat instrumentu jotzen dituzu?
Eskuetan erortzen zaizkidanak jotzen saiatzen naiz. Horrek ez du esan nahi guztiak ondo jotzen ditudanik. Ongi jotzen dudana tronpeta da, baina saltseatu beste hamaikarekin: klarinetea, saxofoia, pianoa, gitarra…

Hamasei urte zenituela hasi zinen aurrenekoz musika talde batean jotzen.
Bai, Zokoan izeneko Elgoibarko talde batean. Ondoren, Zarauzko Frijoles taldean ibili nintzen, lagunak nituelako. Eta hurrengoa, han ere lagunak nituelako, Café Teatro izan zen.

Café Teatro izan da, agian, lehenengoetatik ezagunena. 
Bai, 1995 inguruan izango zen hori. Ni taldean sartu nintzenerako taldea osatuta zegoen. Kolaborazio batekin hasi behar zuena egonkortuz joan zen. Kanta batzuetarako frogak egin genituen, beraiek gustura zeuden, ni ere bai, eta horrela hasi zen dena. Hamar bat urtetako ibilbidea egin genuen batera. Eurek maketa eginda zeukaten aurretik, eta elkarrekin hiru bat disko egin genituen.

90eko hamarkada amaieratik musika esperimentalean erabat murgilduta zaude. Garai horretan kokatzen da Bizarra.Bizarra Mikel Etxegaraik eta biok bikotean genuen proiektua zen. Gauza asko probatu genituen, esperimentatzeko aukera handia eman zigun. Inoiz ez naiz sentitu musika estilo batera lotuta, erosoago sentitzen naiz inprobisatzen zerbait errepikakorra egiten baino. Musikan norberaren motxilak eratzen du diskurtso bat, are gehiago inprobisazioan. Ezagun eta ezezagunen artean egotea bezalakoa da: bi kasuetan ez duzu diskurtsoa modu berean eraikitzen. Batzutan saiatzen zara zure diskurtsoa inposatzen, beste batzutan gehiago txokoratzen zara. Inprobisazioak norbera nolakoa den oso ondo islatzen du.

Bizarran zenbiltzan garaian, esperimentaziotik at dagoen musika jo zenuen, esate baterako, Andrakan taldean. Hori izan zen gitarra hartu eta abestera animatu zintuen taldea? 
Beti gustatu izan zait abestiak konposatu eta kantatzea, nahiz eta hori ez izan nire gaitasunik finena. Otu zitzaidan, batez ere, herrian nituen lagunekin talde bat osatzea. Halaxe hasi zen Andrakan. Hiru bat urte iraun zituen, zazpi kantako grabazio bat egin genuen 2010ean eta kontzertu batzuk ere eman genituen.

Paraleloki, hogei urte daramatzazu Patxi Zabaletarekin Sinuose egitasmoa aurrera eramaten. Hori da inoiz izan dudan proiekturik finkoena. Oso proiektu berezia da, hasieratik orain arte. Inauteri batzuetan hasi ginen, urtean kontzertu bat emateko intentzioarekin. Mozorrotu eta set bat antolatzen genuen, urtero ezberdina, inprobisazio batzutatik ideiak hartuta, gai diferenteetan ardaztuta eta instalazio ezberdinak bilatuta. Adibidez, zinema mutua edo irratsaio musikatuak hartu ditugu oinarri. Azken finean, guri gustatzen zaigun musika horretaz mozorrotzea bezala da, aitzakia bat, saski-naski bat nahi dugun guztia egiteko.

Pantailarako musika ere egin duzu, esate baterako, Lander Garrorekin elkarlanean. Bi urte eman nituen Bartzelonan, musikologia doktoretza egiten, eta bertan ezagutu nuen Lander. Oso harreman ona egin genuen, musikaren inguruan asko solasten ginen. Euskal Herrira bueltan bere film labur batentzat musika egitea proposatu zidan. Horren ondoren, spot batzuk ere egin ditugu elkarrekin, eta aurtengo Bertsomovie lehiaketa irabazi dugu Maddalen Arzallusek, Landerrek eta hirurok. Oso konplizeak izan gara ibilbidean.

Moldaketen gizona zara, itzalean kokatzen dena.Bai, nire burua beti hor kokatu izan dut. Rafa Ruedarekin jo dut, Tapia, We Are Standard edota Napoka Iriarekin… Musikari bezala jende pila batekin lan egin dut. Adibidez, Xabier Erkizia duela hogei urtetatik ezagutzen dut, eta elkarrekin jotzen daramagu beste hainbeste denbora. Baina nahiko biolento sentitu izan naiz talde baten buru izan naizenean, eta orain ere, proiektu bat nik bakarrik defendatu behar izateak are biolentoago sentiarazten nau.

Horrela bada, ederrean sartu zara orain Amorante izanda. 
Bai, Amorante psikologoa baino merkeagoa iruditzen zait, kar, kar, kar. Andrakanen errautsetatik sortu da Amorante. Andrakanen nik konposatzen nituen abestiak, eta gero, denon artean janzten genituen. Bazeuden kanta batzuk taldean lekurik ez zutenak, eta hor geratu ziren. Ni bakarrik eszenatokira igotzeko ditudan konplexuei aurre egiteko sortu dut Amorante.

Kostatu zitzaizun Amorante izateko adorea biltzea?
Katarsi bat bezala ikusten dut. Hasieran kantak grabatu beste asmorik ez nuen, baina gero planteatu nuen taldean zuzenekora eramatea. Bitartean, Matadeixetik idatzi zidaten Bizarrak proiektua martxan ote genuen jakiteko, Maite Mursegorekin bolo bat egiteko. Momentu hartan geldituta genuen, eta nire buruari esan nion: “Zer arraio, bakarrik egingo dut”. Amorante eskaini nien, baietz esan zidaten, eta atzera bueltarik egiteko aukerarik ez neukanez, lehenengo boloa egin nuen.

GAZTEZULO aldizkarian elkarrizketa osoa

 

 

[Elkarrizketa] Xabi Bandini

[Badok.info atarirako egindako elkarrizketa]

“Kerobia hil da ez daukalako ezer proposatzeko”

 

Azken asteetan Kerobiaren gaineko zurrumurruak entzuten ziren han eta hemen. Batzuek zioten jotzeari utzi behar ziotela; beste batzuek, ordea, disko berria prestatzen ari zirela. Uztailaren 16an eman ziguten berria; Kerobiak agur esan zuen taldearen web orrian argitaratutako komunikatuaren bitartez. Iruñera etorri gara Xabi Bandiniren musika ibilbideari errepasoa eman eta Kerobiari amaiera emateko erabakiaren nondik norakoak ezagutzeko.

Zer moduz zaude?
Orain lasai nago.

Zein da urte hauetako balantzea?
Kerobia ezinbesteko ikasketa inportante bat izan da. Gauza inportante bat ikusteko tresna izan da Kerobia: egin daitekeela zuk egin nahi duzuna. Hau da, proiektuak aurrera eramateko beti gaude kanpotik kondizionatuta, eta Kerobiarekin ikasi dugu, nahi izanez gero, gauzak behar bezala mamituta baldin badaude, zintzotasunez planteatu eta egiten baldin badira, nahi duzuna egin dezakezula.

Zuzenean galdetuko dizut. Zergatik amaitu da Kerobia?
Hiru bat arrazoi daude. Lehendabizikoa da, Kerobiaren proiektuen ildo honek —Rose Escargot, trilogia, Supernova…— jada aspertu gaituela. Tankera bereko beste ideia pilo bat dugu, baina aspertu egin gara. Ez dugu jada magiarik aurkitzen. Musikari batek beti-beti sinetsi behar du bere lanean. Sentsazioa geneukan etorriko zen proiektua gehiago zela irauteko beste ezer baino gehiago. Argi daukagu irauteko egiten diren gauzak ezin direla sinetsi, horregatik irauteak ez dauka zentzurik. Beraz, erabaki genuen sanoena zela esatea: “honaino iritsi gara, ez da ezer pasatzen, utziko dugu Kerobiaren marka, gogoratu dadila orain arte egin duguna eta ez dadila Kerobia lotu dekadentziarekin edo gogo faltarekin”. Bigarren arrazoia: Kerobiaren antolakuntza eta egoera animikoa. Taldeak izan duen gauza on bat da beti egin dugula dena gure egoera animikoaren arabera, eta gure egoera animikoa beti joan da gora. Bueno, ba orain ez hainbeste, hortaz, lagatzen dugu. Hirugarren arrazoia bizitza profesionalarekin lotuta dago, alegia, lan kontuek zaila egiten dute biltzea eta gauzak seriotasunez egin ahal izatea. Besterik gabe, guk ez dugu esaten musika utzi behar dugunik, izan ere, musikariak gara. Musika egiten jarraituko dugu. 

Elkarrekin?
Bai, bai, laurok. Ez dezala inork pentsatu Kerobia bezala disko bat, edo bira bat, edo liburu bat egingo dugunik. Kerobia hil da, eta hil da ez daukalako ezer proposatzeko. Baina kontua da guk gure laborategian musika egiten jarraituko dugula musikariak garelako. Helbururik gabe ari gara, hau da, oraindik ez dugu ezer pentsatu. Biltzen gara musika jotzeko, baina ez daukagu proiekturik.

Bakarkako bideari ekitea burutik pasa zaizu?
Ez.

Beraz, ulertu behar da zuen proiektuak Kerobia izena zuela eta horren barruan hainbat lan egin dituzuela. Orain proiektu hori amaitutzat jo duzue, eta beste marka bat hasteko moduan zaudetenean egingo duzue.
Hori da, ondo ulertu duzu.

Orain zer gustatuko litzaizuke egitea?
Orain lasai egon nahi dut eta nire kideekin eta kideez disfrutatu.

Geratu al zaizue desilusio sentimendurik?
Aitortuko dizut, sentimendu bezala eh? Supernova-rekin aukera izan genuen merkatua zabaltzeko, Espainiara mugitzeko eta abar. Aukerak ireki ziren baina erabaki genuen bide hori ez hartzea, lana utzi behar genuelako eta abar. Azken finean, bakoitzak bere kontuak zituelako. Agian hori izan da pena bakarra, talde bezala erabaki genuela gehiago ez haztea.

 

[Elkarrizketa osoa Badok.info atarian]

 

[Elkarrizketa] Haritz Harreguy

[Badok.info atarirako egindako elkarrizketa]

“Uste dut zaila dela musika teknikariaren marka pertsonala identifikatzea, diskoak egitearen poderioz geratzen den zigilua dela”

Haritz Harreguyrekin hitzordua dugu Usurbilen. Puntual elkartu gara kafetegian, bata eta bestearekin hitz egiten dabilen bitartean kafe batera gonbidatu nau. Nola ez, musikaren gainean hitz egiten hasi gara; gustuko ditugun rock eta pop klasikoez, boladan dagoen soinuaz, eta azkenaldian ea aurkikuntza aipagarriren bat egin ote dudan galdetzen dit. Beti erne dagoen pasioz beteriko profesionala dela nabaria da. Erraza da berarekin hitz egitea; apala eta hurbila da. Kafea amaitu, kotxea hartu eta Higain estudioetara egin dugu bidea; arreta eman dit kotxean diskorik ez duela jarri, irratiaren zurrumurruarekin joan gara.
Inguru eder-ederrean dago Higain; mendiek inguratutako eremu naturalean txertatuta. Sorkuntzarako paradisua ematen du, musikaren sorginkeriaz ehizatua izatekoa. Zeharo txundituta nago, jostailu dendan sartu berri den umea bezala. Nire harridura hitzei barre egiten die, behin eta berriz “bai zera!” erantzunez. Argazkilaria heldu bezain pronto serio eta urduri jarri da Haritz. “Ezin dut. Ez zait argazkietan ateratzea gustatzen. Ez dakit zer aurpegi jarri behar dudan”, esan dio irribarre egin dezala eskatu dion argazkilariari, baina Haritzek zirkinik ere ez. Argazkilariak alde egin duenean, orduak ematen dituen lan egiteko aulkian eroso jarri da, urduritasun alaiaz galderen zain.

(…) 

Musikari bakoitzak estilo propioa du, taldeen kasuan partaide guztien ekarpenek definitzen dute hori. Zu ere soinu-marka sortzeko prozesuaren parte zara. Nola igarri egiten da musika teknikari baten ekarpena?
Ez da erraza horri erantzutea. Nik uste dut zaila dela musika teknikariaren marka pertsonala identifikatzea, diskoak egitearen poderioz geratzen den zigilua dela. Nahita nahiez badakizu bakoitza nondik dabilen, bai musika ekoizpenaren aurrean ibiltzen direnak baita atzean daudenak ere. Esango nuke bakoitzak soinu pertsonala duela, eta musika ulertzeko era bat. Azken batean hori da diskoan islatzen duguna.

Beraz, zuk zure aztarna uzten duzula argi daukazu?
Ni saiatzen naiz talde bakoitzak bere aztarna errespeta dezan. Badakit ez dela erraza, baina saiatzen naiz taldeak bere nortasuna izan dezan.

Zer eduki behar du musika ekoizle on batek?
Inkietudea, kezka, beti erne egon behar dugu. Era berean, musikaria errespetatu behar dugu. Musika asko entzutea eta gazteekin harremana izan behar da. Gaztea beti berria da.

(…)

Joxean Artze zure osaba da, eta haren poema batzuk musikatu dituzu. Nola suertatu da hori?
Bai, kar-kar-kar. Nire osaba da eta bere poesia irakurtzea tokatu zait! Olerki batzuk asko gustatzen zaizkit eta egokiak iruditu zitzaizkidan garai hartan musikatzeko. Berari galdetu nion eta ondo iruditu zitzaionez egin nuen.

Parte hartu al du zure diskoetan?
Senen azken diskoaren Pil-pil sessions-a egin genuen, eta kantu bat zegoen txelo batekin. Abestia mantsoa zen, eta horretan bere olerki bat errezitatzeko eskatu nion. Kantua entzun zuen eta asko gustatu zitzaion: “polita da e, Haritz” esan zidan. Poza eman zidan osabak kantua gustatu zitzaiola esateak.

Uste duzu musika eta literatura lotuta doazela?
Bai, behar du. Azkenean letra bat literatura da, ez?

Orduan, letra edo musika?
Biak. Gertatzen dena da… Atzerriko zenbat talde entzun ditugu eta ez dakigu zer esaten duten? Nik musikari bezala esango dizut melodia dela garrantzitsuena, abeslari on batekin. Gero, letra ulertzen baldin badut, ba noski, letra ona izan dezala kantuak. Beraz, biak, baina nik, nire deformazio profesionalarekin… musika diotsut.

 

[Elkarrizketa osoa Badok.info atarian]